İzafiyet Teorisi Nedir?
Özel görelelilik Einstein’ın Lorentz ve Poincare’in bulduğu matematiksel eşitlikleri yorumlayarak matematiksel eşitliklerini keşfettiği belirli koordinat dizgelerinin zaman içindeki yüksek hızlardaki hareketini birbirlerine , ortama ve kendilerine göre mekanik fizik ötesi tanımlayan bir teoridir.
İzafiyet Teorisi ne demek
Bu teorinin ilginç tarafı yüksek hızlardaki tanımsal niteliklerin düşük hızlardaki niteliklerinden farklı olması ve ışık hızı ile ilgili bazı bilgiler elde edilmiş olmasıdır. Ayrıca yüksek hızlarda olan farklılıklar Newton mekaniği ile açıklanamaması sebebiyle izafiyet teorisi mühim bir teoridir.
İzafiyet Teorisi Formulü
Örneklerle izafiyet teorisi Resim 1
Örneklerle izafiyet teorisi resim 2
olup lorentz değişkenidir.Yüksek hızlarda (xyzt) değişkeninin gözlemsel miktarlarını gösterir.(xyz) 3 boyutlu koordinat dizgelerinin uzamsal değişkenleridirler. (t) zamanın değişkenler içinde olmasının sebebi ise hareket ve zamanın ilişkisidir. Galileo ‘nun dönüşümlerinde (c) ışık hızı sonsuz alınmıştır. (Lorentz) de c sonsuz iken sonuç 1 olup x ve t için de Lorentz ve Galileo eşitlikleri sağlanmış olur.
Örneklerle izafiyet teorisi resim 3
Einstein’ın yapmış olduğu düşünce deneyinde hareket halindeki bir trene bakan gözlemcinin ışığı görmesi yorumlanmıştır.
t0=içerideki zaman t=gözlemciye göre ölçülen zaman c=ışık hızı
Örneklerle izafiyet teorisi resim 4
Einstein’ın izafiyet teorisi
Yorum sonucu t’nin eşdeğerinin t0.gama olarak bulunmuş ve t nin t0 a eşit olmayabileceği sebebiyle mutlak zaman kavramı geçerliliğini yitirmiştir. Işık hızı ile elde edinilen bilgilerden önemli olanı ise Maxwell denkleminin ışığı sabit hızda ve 3.10^8 m/s olarak tanımlamasını destekler nitelikte bir teori olmaktadır. İzafiyet teorisinin bulgusu ışık hızının mutlak olup gözlemciye göre değişmeyeceğidir.
Örneklerle izafiyet teorisi resim 5
Bu gösterimde K koordinatına göre hızı ışık hızına eşit olmayan v olup bir K’ koordinatı ile noktasal cismin c hızı v eşdeğer olarak belirtilmiştir.Sonuç olarak c+v=c olarak bulunur. Bu durumda c hızı mutlak alınabilir olup sabittir ve gözlemciye göre değişmez. c mutlak olduğundan hareket mutlak olmayan zamanı şekillendirir. Bu sebepten ötürü zaman hareketle ölçülebilen bir kavramdır.
Örneklerle izafiyet teorisi resim 6
Kütle durgunken de enerji taşıdığı ve kütle enerji dönüşümünün mümkün olacağı bu şekilde gösterilmiştir. Durgun kütlesi m0 olan bir maddenin hızı arttıkça kütlesinin artışı m nin karşılığında
Örneklerle izafiyet teorisi resim 7
bulunabilir. Dolayısıyla grafik bu şekilde olmaktadır.
Örneklerle izafiyet teorisi resim 8
Ayrıca enerjinin kütle dönüşümünü mümkün kılan bu formülde fotonun kütle karşılığı da bulunabilir.
Örneklerle izafiyet teorisi resim 9
Ancak fotonlar yüksüz kütlesiz kabul edilir. Kütle karşılığının olması aynı zamanda momentumunun da
Örneklerle izafiyet teorisi resim 10
olması durumu bizatihi görülebilir. Bu durumlar kütlesiz olma durumuyla çelişkili gözükebilir ancak fotonun çift karakterli olması yani hem madde hem dalga özelliği gösterebilmesi bu durumları açıklar. İzafiyet Teorisi makalesiyle ilgili sormak istediklerinizi yorum kısmından yazabilirsiniz.
